การจำหน่ายหนี้สูญทางบัญชี

การจำหน่ายหนี้สูญออกจากบัญชีลูกหนี้ เป็นเงื่อนไขเกี่ยวกับรายจ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิหรือขาดทุนสุทธิเพื่อเสียภาษีเงินได้นิติบุคคลเป็นไปตาม มาตรา 65 ทวิ (9) แห่งประมวลรัษฎากร

ประกอบกับกฎกระทรวง ฉบับที่ 186 (พ.ศ.2534) รวมทั้งบทบัญญัติที่เกี่ยวข้องมาปุจฉา - วิสัชนา ดังนี้

ปุจฉา หลักเกณฑ์ และเงื่อนไขทั่วไปเกี่ยวกับการจำหน่ายหนี้สูญทางบัญชีกำหนดไว้อย่างไร

วิสัชนา ตามมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 11 ได้กำหนดหลักเกณฑ์เกี่ยวกับวิธีปฏิบัติทางการบัญชีสำหรับหนี้สงสัยจะสูญ และหนี้สูญ ซึ่งพอสรุปได้ดังนี้

1. ในสภาพความเป็นจริงทางธุรกิจ มีลูกหนี้บางรายที่ไม่ชำระหนี้ แต่ก็ไม่อาจระบุโดยแน่ชัดได้ว่าเป็นรายใดบ้าง มูลค่าของลูกหนี้ในงบการเงินจึงอาจไม่ตรงต่อความเป็นจริง จึงจำเป็นต้องปรับลดมูลค่าของลูกหนี้เพื่อให้มูลค่าสุทธิของลูกหนี้ในงบการเงินใกล้เคียงกับมูลค่าตามความเป็นจริง

ลูกหนี้การค้า หมายถึง ลูกหนี้ที่เกิดจากการดำเนินการค้าตามปกติของธุรกิจ และจะมีชื่อแตกต่างกันได้ตามประเภทของธุรกิจ เช่น ธุรกิจธนาคารพาณิชย์ หมายถึง บัญชีระหว่างธนาคารที่มีดอกเบี้ย เงินให้สินเชื่อ และดอกเบี้ยค้างรับ ธุรกิจประกันภัย หมายถึง เบี้ยประกันภัยค้างรับ เงินค้างรับเกี่ยวกับการประกันต่อ และเงินให้กู้ยืม

ลูกหนี้อื่น หมายถึง ลูกหนี้ที่ไม่ได้เกิดจากการดำเนินการค้าตามปกติของธุรกิจ เช่น ลูกหนี้และเงินให้กู้ยืมแก่กรรมการและลูกจ้าง เงินให้กู้ยืมแก่บริษัทในเครือและบริษัทร่วม รายได้อื่นค้างรับ

หนี้สูญ หมายถึง ลูกหนี้ที่ได้ติดตามทวงถามจนถึงที่สุดแล้ว แต่ไม่ได้รับชำระและได้ตัดจำหน่ายออกจากบัญชี

หนี้สงสัยจะสูญ หมายถึง ลูกหนี้ที่คาดว่าจะเรียกเก็บไม่ได้ และถือเป็นค่าใช้จ่ายของรอบระยะเวลาบัญชีนั้น

ค่าเผื่อหนี้สูญ หรือค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ หมายถึง จำนวนที่กันไว้สำหรับลูกหนี้ที่คาดว่าจะเรียกเก็บไม่ได้ และถือเป็นบัญชีปรับมูลค่าที่ตั้งขึ้นเพื่อแสดงเป็นรายการหักจากบัญชีลูกหนี้ในงบการเงิน เพื่อให้คงเหลือเป็นมูลค่าสุทธิของลูกหนี้ที่คาดว่าจะเก็บได้

2. วิธีการประมาณหนี้สงสัยจะสูญ

2.1 คำนวณเป็นร้อยละของยอดขาย โดยวิเคราะห์จากประสบการณ์ในอดีตเกี่ยวกับลูกหนี้ที่เก็บไม่ได้ เทียบเป็นอัตราส่วนกับยอดขาย ดังนี้

  (1) คำนวณเป็นร้อยละของยอดขายรวม โดยถือว่าการขายเป็นรายการที่ก่อให้เกิดลูกหนี้ และอัตราส่วนของการขายสัมพันธ์กับจำนวนหนี้ที่เก็บไม่ได้

  (2) คำนวณเป็นร้อยละของยอดขายเชื่อ โดยถือว่าการขายเชื่อสัมพันธ์โดยตรงกับลูกหนี้ ส่วนการขายเงินสดไม่ได้ก่อให้เกิดลูกหนี้แต่อย่างใด

2.2 คำนวณเป็นร้อยละของยอดลูกหนี้ โดยวิเคราะห์จากประสบการณ์ในอดีต ดังนี้

  (1) คำนวณเป็นร้อยละของยอดลูกหนี้ โดยถือว่าอัตราส่วนของจำนวนหนี้สงสัยจะสูญสำหรับลูกหนี้จะคงที่

  (2) คำนวณโดยการจัดกลุ่มลูกหนี้จำแนกตามอายุของหนี้ที่ค้างชำระ ลูกหนี้กลุ่มที่ค้างชำระ นานจะนำมาคำนวณหาจำนวนหนี้สงสัยจะสูญในอัตราร้อยละที่สูงกว่าลูกหนี้ที่เริ่มค้างชำระเกินกำหนด โดยถือว่าลูกหนี้ที่ค้างชำระนานจะมีโอกาสไม่ชำระหนี้มากกว่าลูกหนี้ที่เริ่มเกิดขึ้น

2.3 คำนวณโดยพิจารณาลูกหนี้แต่ละราย และจะรวมเฉพาะรายที่คาดว่าจะเรียกเก็บไม่ได้เท่านั้นเป็นหนี้สงสัยจะสูญ

ปุจฉา มีหลักเกณฑ์ และเงื่อนไขทั่วไปเกี่ยวกับการจำหน่ายหนี้สูญทางภาษีอากรอย่างไร

วิสัชนา ตามมาตรา 65 ทวิ (9) แห่งประมวลรัษฎากร กำหนดหลักเกณฑ์ และเงื่อนไขทั่วไปเกี่ยวกับการจำหน่ายหนี้สูญทางภาษีอากรดังนี้

1. การจำหน่ายหนี้สูญจากบัญชีลูกหนี้จะกระทำได้ต่อเมื่อเป็นไปตามหลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขที่กำหนดโดยกฎกระทรวง ฉบับที่ 186 ซึ่งออกตามความในมาตรา 65 ทวิ (9) แห่งประมวลรัษฎากรโดยให้ถือเป็นรายจ่ายในรอบระยะเวลาบัญชีที่เป็นไปตามหลักเกณฑ์ดังกล่าว

2. หนี้สูญดังกล่าวที่ได้รับชำระกลับคืนมาในรอบระยะเวลาบัญชีใด ให้นำมารวมคำนวณเป็นรายได้ในรอบระยะเวลาบัญชีนั้น

3. สำหรับหนี้สูญรายได้ที่ไม่เป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด หากได้นำไปถือเป็นรายจ่ายในการคำนวณกำไรหรือขาดทุนสุทธิให้ปรับปรุงบวกกลับมาเป็นรายได้ ต่อมาหากได้รับชำระหนี้สูญนั้นกลับคืนก็ไม่ต้องนำมาคำนวณเป็นรายได้อีก

     ตัดหนี้สูญอย่างไรให้เป็นประโยชน์แก่กิจการ (pdf)/( doc)

ที่มา : กรุงเทพธุรกิจ 17 พฤษภาคม 2549