ถ้าวันนี้ ‘สรรพากร’ เข้าตรวจภาษีท่านจะรับมืออย่างไร

โดนตั้งคำถามแบบนี้ เป็นใครก็ต้อง “นะจังงัง” คือ งง จนตอบไม่ถูก!

เหมือนการตั้งคำถามตามภาษิตโบราณที่ว่า “ถ้าเจอ ‘แขก’ กับ ‘งู’ ท่านจะตีอะไรก่อน?”...ส่วนใหญ่ คงตอบว่าตี ‘แขก’ เป็นแน่แท้

แต่มีคำถามที่เด็ดกว่านั้นก็คือ “ถ้าท่านเจอ ‘งู’ ‘แขก’ และ ‘สรรพากร’ ท่านจะตีอะไรเอ่ย?”..... “!?!”

สรรพากรเมืองไทยเวลาไปที่ไหนๆ มักปลอดภัยไม่น่าเป็นห่วง จะว่าชาวบ้านรัก คงไม่ใช่แน่ แต่ก็ไม่ถึงกับเกลียด...ผิดกับสรรพากรของบางประเทศ เช่น Internal Revenue Services (IRS) ซึ่งหมายถึงกรมสรรพากรของประเทศสหรัฐอเมริกา ที่มักต้องระมัดระวังตัวแจ เพราะชาวบ้านที่นั่นทั้งเกรงและไม่ชอบเอามากๆ เข้าทำนอง “เอ็งอย่าเผลอ เชียวนะ...ฮึ่ม !”

ทำไมนะหรือ? ก็เพราะวิธีสืบสวนและตรวจสอบภาษีของอเมริกาสุดแสนจะโหด หิน (จนหินแกรนิตเรียก ‘พี่’ ก็แล้วกัน) พวก IRS จะรื้อดะและสืบแบบโยงใยจนกว่าจะได้ข้อยุติ และข้อมูลที่ตนพอใจ จึงจะปิดสำนวน

ตัวอย่าง Mr.X ตกเป็นผู้ต้องสงสัยว่าจะหลีกเลี่ยงภาษี IRS จะดำเนินการสืบสวน ทั้งทางลับและทางแจ้ง โดยตรวจวิเคราะห์จากแบบแสดงรายการภาษีที่ยื่นไว้ ตรวจสอบจากบัญชีเงินฝากธนาคาร (bank statement) ไต่สวนผู้เกี่ยวข้องทางการค้า/การรับจ่ายเงิน บางกรณีอาจสืบกระทั่งจาก ‘ภรรยาลับ’ ซึ่งเคยมีความสัมพันธ์ทางเพศกับ Mr.X เพื่อหาเบาะแสการฟอกเงิน/รับจ่ายเงิน ผ่านบุคคลที่ 3 ฯลฯ เป็นต้น... Oh! my God... สำหรับบทลงโทษผู้หลีกเลี่ยงภาษีของที่นั่นก็สูงปรี๊ด สูงกว่าทางเมืองไทยเรามาก คือจะโดนทั้งโทษแพ่งและอาญาจนบักโกรก หลาบจำไปชั่ว ลูกหลานเลยทีเดียว !

โชคดีที่ ‘สรรพากร’ บ้านเรา ไม่ใจร้ายขนาดนั้น...เวลาไปไหนมาไหนพวก ‘สรรพากรไทย’ จึงยืดได้อย่างผึ่งผาย มิต้องใส่เสื้อเกราะ ห้อยแค่เหรียญ ‘หลวงพ่อคูณ’ องค์เดียวก็พอแล้ว! (จะเป็นรุ่น ‘กูให้มึงเหนียว’ หรือรุ่น ‘กูเบื่อวัดบ้านไร่’ ฯลฯ ก็ใช้ได้ทั้งนั้นแหละ)

1. มูลเหตุของการตรวจสอบภาษี

คำถามยอดฮิต ที่ผู้เสียภาษีมักถามไถ่อยู่เสมอก็คือ “ตูจะยื่นแบบอย่างไร จึงจะไม่ถูกสรรพากรเพ่งเล็งและหยิบยกขึ้นมาตรวจสอบภาษี?”

ก่อนอื่น คงต้องเล่าถึงที่มา (sources) ของการตรวจสอบภาษีซึ่งมีวิธีการเยอะแยะมากมาย ในที่นี้ขอยกมาฉายเป็นหนังตัวอย่างถึงแนวทางการคัดเลือกรายเพื่อทำการตรวจสอบภาษีสัก 3-4 กรณีพอสังเขป กรรมวิธีก็คล้ายๆ กับการคัดเลือกนางงามเพื่อเข้ารอบ 3 คนสุดท้ายนั่นแหละครับ เพราะในบรรดาผู้เข้าประกวดคือบุคคลธรรมดา (ร่วมล้านราย) และนิติบุคคลกว่า 3 - 400,000 ราย ที่ยื่นแบบนั้น จะมีผู้โชคดีที่ถูกเลือกมาทำการตรวจสอบเพียง น้อยนิด (เพราะกำลังเจ้าหน้าที่มีจำกัด)...ดังนั้น ผู้ที่ได้รับเทียบเชิญ (หมายเรียก) จะไม่ถือเป็นแจ็คพอตได้อย่างไร?... ตัวอย่างวิธีการคัดเลือกที่พอจะแจงได้โดยไม่เสียประโยชน์รัฐ ได้แก่

ก. ให้เครื่องคอมพิวเตอร์ ช่วยคัดเลือกออกมา
ข. ข้อมูลจากการสืบสวน/งานสำรวจของสรรพากรพื้นที่
ค. ยื่นขอคืนภาษี...ยิ่งในยุค ‘น้ำมันแพง’ สุดๆ ด้วยแล้ว ถ้าไม่เหนียวจริงๆ ขอเตือนว่า “อย่าเสี่ยงดีกว่า !”
ง. ตรวจสอบผู้ซื้อ-ผู้ขายใบกำกับภาษีปลอม...อันนี้ ผู้เขียนเห็นด้วย 2,000% เข้าทำนอง “ตบมือข้างเดียวย่อมไม่ดัง” หรือ “ถ้าไม่มีผู้ซื้อ (demand) ก็ย่อมไม่มีผู้ขาย”

ฯลฯ

ดังนั้น การจะไม่ถูกสรรพากรเพ่งเล็ง ก็คือต้องคำนวณรายได้ รายจ่าย อย่างถูกต้องตามหลักเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด แม้นว่าจะมีผลลัพธ์เป็นขาดทุน (จริงๆ) ก็ไม่มีปัญหาอะไร...แต่ถ้าจะให้ชัวร์ยิ่งขึ้น ก็ให้นำแบบแสดงรายการไปให้เกจิอาจารย์ที่นับถือเสกครอบด้วยมนต์ ‘เรือนมยุรา’ เพื่อให้คนคัดเลือกแบบงงงวย มองไม่เห็นแบบของเรา โอกาสหลุดรอดก็จะยิ่งมีเปอร์เซนต์สูงขึ้นมาอีก !

ผู้เขียนอยากจะเล่าประสบการณ์ ในการออกตรวจภาษีให้ท่านฟังเป็นอุทาหรณ์สักเรื่องหนึ่ง เหตุเกิด ณ ท้องที่กรุงเทพมหานครนี่แหละ เมื่อคณะตรวจปฏิบัติการภาษีมูลค่าเพิ่มชุดหนึ่งได้มีหนังสือนำตัวเพื่อออกตรวจนับสินค้าคงเหลือของบริษัท ABC ซึ่งเป็นผู้แทนจำหน่ายสีทาบ้านยี่ห้อดังหลายชนิด

อารามที่ตกใจ! หลังจากเชื้อเชิญคณะเจ้าหน้าที่นั่งรอในห้องรับแขก เถ้าแก่ของบริษัทก็รีบรุดออกมาปรึกษากับสมุห์บัญชีว่าจะรับมืออย่างไรดี? สมุห์บัญชีจึงแนะให้ขนสินค้าออกจากบริษัทให้มากที่สุด แล้วจึงค่อยไปเชื้อเชิญคณะเจ้าหน้าที่สรรพากรเข้าตรวจได้ ด้วยบริษัทสำคัญว่า “เมื่อไม่มีสินค้าให้ตรวจนับ ย่อมไม่พบความผิดอะไรเป็นแน่!?”

ผลจากตรวจครั้งนี้ ยุติลงในเวลาอันรวดเร็ว (9.00 - 11.00 น.) เพราะสินค้าที่ตรวจนับได้มีน้อยเต็มทีกระทั่งเวลา 11.05 น. หัวหน้าคณะเจ้าหน้าที่ได้ประกาศผลการตรวจสอบพร้อมเงินรางวัลที่จะมอบให้บริษัท ABC ดังนี้...

จำนวนสินค้าตามรายงานสต็อก 1 ล้านชิ้น
หัก จำนวนสินค้าที่ตรวจนับได้ 100 ชิ้น
สินค้าขาดจากรายงาน 9.99 แสนชิ้น

บริษัทฯ ต้องรับผิดเสียภาษีขาย 7%* (จากมูลค่าสินค้าที่นับขาดจากรายงานสินค้าและวัตถุดิบ (ถือเป็น ‘ขาย’ ตามมาตรา 77/1 (8) (จ)) เบี้ยปรับ 2 เท่าของยอดภาษีขายดังกล่าว (มาตรา 89 (10)) และต้องโทษอาญา ตามมาตรา 90 (15) คือ ทำรายงานไม่เป็นไปตามหลักเกณฑ์ของกฎหมาย VAT เพราะลงรายการสินค้าจริง ไม่ตรงกับบัญชี จึงต้องระวางโทษปรับอาญาไม่เกิน 2,000 บาท อีกกระทงหนึ่ง

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การแตกตื่น (panic) รังแต่จะนำมาซึ่งผลร้าย หามีประโยชน์อันใดไม่ สำหรับ กลยุทธ์ที่ดีในการรับมือเจ้าพนักงานนั้นท่านควรต้องปฏิบัติตามสโลแกน “ลดความตื่น กลืนจุดอ่อน ผ่อนปัญหา เยี่ยมเจรจา หาผู้รู้ ช่วยกู้ภัย”...แล้วท่านจะสามารถหลีกภัย (ภาษี) ได้แน่นอน !

3. ส่งท้าย

“ในโลกนี้ ไม่มีอะไรแน่นอนเท่ากับความตายและภาษี (...in this world, nothing is certain but death and taxes)”

ผู้ที่หลีกเลี่ยงภาษีได้ ก็คงมีแต่ผู้ที่ไม่มีเงินได้เท่านั้นแหละคุณเอ๋ย?

แต่อย่างไรก็ตาม เราทุกคนก็สามารถประหยัดภาษีได้อย่างถูกกฎหมายเช่นกัน ถ้ารู้วิธี วิธีที่ว่าก็คือ ‘การวางแผนภาษี (tax planning)’ นั่นเอง อาทิ ตามตัวอย่างในหัวข้อก่อน ถ้าบริษัททราบข้อกฎหมายว่า “หากมีสินค้า เกินจากรายงานสินค้าฯ ก็จะมีโทษถูกปรับอาญาเพียง 2,000 บาท ตามมาตรา 90 (14) เท่านั้น”...ก็คงไม่ต้องเสียเวลายกของหนีจนเหนื่อยล้า แถมยังต้องเจ็บช้ำใจอีกต่างหาก

มาถึงจุดนี้ ท่านผู้อ่านคงตระหนักแล้วว่าถ้าเราเป็นผู้ประกอบการที่สุจริตแล้วไซร้ ก็ไม่เห็นจะต้องกลัวอะไรกับการตรวจสอบภาษี และ ‘สรรพากร’ เลย ไม่ว่าเขาจะบุกมาวันนี้ พรุ่งนี้ หรือเมื่อใดก็ตาม...

   ข้อควรปฎิบัติ เมื่อกิจการถูกตรวจสอบภาษี

    5 ร : เมื่อถูกสรรพากร ตรวจสอบประเมินภาษี

  กลยุทธ์ 10 ประการ เมื่อถูกสรรพากรตรวจสอบและประเมินภาษี

ที่มา : อมรศักดิ์ พงศ์พศุตม์  Tax & Business Magazine